Miejscowości gminy Wysoka mają długa i ciekawą historię. Jej odzwierciedleniem są liczne zabytki. Wędrując po Ziemi Wysockiej w wielu miejscach można odkryć wielkopolską rzeczywistość XIX i początku XX wieku - świat majątków ziemskich i wsi chłopskich.
Wędrówkę należy rozpocząć od stolicy regionu Wysokiej, która jak mówią karty historii, musiała na nowo wybudować się po pożarze w 1846r. Na szczęście pożoga oszczędziła wspaniały późnobarokowy kościół parafialny pw. Najświętszej Maryi Panny Różańcowej (konsekrowany w 1729 r.), który jest pozostałością poaugustowskiego zespołu klasztornego. W ołtarzu głównym znajduje się obraz (przeniesiony z wcześniejszego, drewnianego kościoła pw. św. Marcina) Matki Boskiej Śnieżnej, który pochodzi z połowy XVII wieku. Obok świątyni stoi szachulcowa dzwonnica z XVIII wieku z trzema dzwonami (najstarszy pochodzi z 1664 r.) oraz budynek starej plebani, dawny klasztor kanoników laterańskich (XVIII w.)
Dalej, nasz turystyczno-historyczny szlak powinien wieść przez miejscowości, w których jeszcze przed II wojną światową istniały dobrze prosperujące folwarki. Pozostałością po nich są niebanalne pod względem architektonicznym dworki i pałace ziemskie, często otoczone parkami o różnorodnej roślinności. Bieg wydarzeń drugiej połowy XX wieku nie był co prawda dla nich łaskawy (uległy dewastacji), ale już czasy współczesne są o wiele lepsze. Obiekty te znalazły nowych, prywatnych właścicieli, którzy systematycznie przywracają je do dawnej świetności. Dziś można już podziwiać piekno pałaców w Gmurowie, Mościskach i Czajczu oraz dworku w Młotkowie. Warto także zobaczyć dworek w Tłukomach, który ciągle czeka na zagospodarowanie.
Niezwykłym pięknem i dostojeństwem urzekaja kościoły w Bądeczu, Tłukomach i Rudnej.
Idąc tym szlakiem powinniśmy zwrócić uwagę na inne obiekty zabytkowe. W Czajczu jest nim grobowiec hrabiego H. von Goltza - niepowtzarzalny w swym kształcie rotundy; w Mościskach zabytkowy spichlerz; w Starem cmentarz z rodu Orlandów; w Tłukomach grobowiec M. Weissledera.