Gmina Wysoka położona jest w obszarze Wysoczyzny Krajeńskiej, na północnych krańcach województwa wielkopolskiego. Powierzchnia gminy wynosi 123,1 km2, z czego 97,3 km2 przypada na użytki zielone, 16,8 km2 na lasy, zaś miasto stanowi 4,86 km2. Wysoką położoną w środkowo-wschodniej części powiatu pilskiego, dzieli od miasta Piły odległość 30 km, czterokrotnie większa odległość, bo aż 110 km - dzieli ją od Poznania. Gmina Wysoka graniczy z następującymi gminami: od północy z Krajenką i Złotowem, od wschodu z gminami Łobżenica i Wyrzysk, od południa z Białośliwiem i Miasteczkiem Krajeńskim, od zachodu z gminą Kaczory.
Pod względem gospodarczym gmina ma typowo rolniczy charakter. Użytki rolne zajmują aż 80% jej powierzchni. Przeważają tu dobre gleby III i IV klasy. Istnieje ponad 450 gospodarstw rolnych, o średniej powierzchni 17 ha. Rekordzistką jest wieś Wysoczka, w której średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego wynosi ponad 30 ha. W hodowli dominuje bydło i trzoda chlewna, a w produkcji roślinnej-zboża.
Teren gminy jest lekko pagórkowaty. Najwyższe wzniesienia tworzą tzw. Góry Wysockie (156,8 m n.p.m.), położone w odległości około 1,5 km na zachód od Wysokiej. Wody powierzchniowe zajmują powierzchnię 127 ha, co stanowi niewiele ponad jeden procent powierzchni. Najważniejszym ciekiem jest Kanał Okaliniecki o długości 23,3 km. Pozostałe cieki to: Kanał Młotkowski, Struga Bialośliwki i Strużnica. Jest tu kilka małych jezior: Stare (Suche), Lipa, Jeziorek, Głęboczek, Kijaszkowo.
Lasy zajmują 2069 ha, czyli niespełna 17% powierzchni. Dominującym siedliskiem jest las mieszany. Na terenie gminy występują liczne zwierzęta i ptaki chronione: min bocian biały, żuraw, gęś gęgawa, łabędź niemy, spotyka się także bociana czarnego. Poważnym problemem zaczyna być bóbr europejski, który nie mając naturalnych wrogów, rozmnaża się w szybkim tempie.
Aby skutecznie chronić szczególnie wartościowe miejsca przyrodnicze Rada Miasta i Gminy Wysoka uchwalą z dn. 31 maja 2007 r. ustanowiła na terenie gminy cztery użytki ekologiczne.
Użytek ekologiczny „Stare Bogno" w okolicy wsi Stare - o powierzchni 10,96 ha, który obejmuje bagno, miejscami ols porośnięty roślinnością turzycowo-trawiastą w formie kęp. Występuje tu głównie tzw. lozowisko - zespól wierzby szarej i pięciopręcikowej z doskonale rozwiniętym szuwarem trzcinowym oraz zespołami kosaćca żółtego i situ skupionego. Spotkać tu można duże ilości pałek szerokolistnych i rzepichy ziemnowodnej. Tereny te są stałą ostoją bobra, miejscem lęgowym żurawia, miejscem masowego rozrodu żaby moczarowej, ropuchy szarej oraz żaby trawiastej. Podobne wartości przyrodnicze reprezentują użytki ekologiczne: „Bobrowe Bagno" w Czajczu o powierzchni 5,54 ha (dodatkowo występuje tu kumak nizinny), „Żuraw" w Czajczu o powierzchni 4,20 ha oraz „Linki" w Bądeczu o powierzchni 3,15 ha (spotkać tu można również troszkę zwyczajną).
Piękno gminy wzbogacają także parki podworskie, które można spotkać w Młotkowie, Starem, Bądeczu, Tlukomach i Czajczu. Podziwiać w nich można stare i niezwykle piękne drzewa: dęby, lipy, kasztanowce, świerki, modrzewie i wiele innych gatunków.